İstatistikte Değişken Kavramı Nedir?

İstatistik Biliminde Değişkenlerin Sınıflandırılma

Nicel Değişken Nedir?

Eğer herhangi bir değişken sayı veya miktar olarak açıklanabiliyorsa bu değişkene NİCEL DEĞİŞKEN (Quantitative Variable) denmektedir.

Kesikli Değişken nedir?
Kesikli ya da discrete değişken, farklı, sayılabilir değerler alan bir değişkendir. Kesikli bir değişkenin değerlerini her zaman sayabiliriz. Örneğin, Yirmi jeton atışından sonra bir jetonun tura gelme sayısısayabileceğiniz sonlu sayıda değer alır. Bunlar ayrık değişkenlere örnektir.

Sürekli Değişken nedir?
Sürekli değişken, bir aralıktaki herhangi bir değeri alabilen bir değişkendir. Sürekli bir değişken, belirli bir aralıkta sonsuz sayıda olası değer alır. Sürekli değişken için olası değerler sonsuz olduğundan, sürekli değişkenleri (sayı yerine) genellikle cetvel veya kronometre gibi bir ölçüm cihazı kullanarak ölçeriz. Sürekli değişkenler, bir aralıktaki tüm kesirli veya ondalık değerleri içerir.

Örneğin, yavru zürafaların ağırlığı ya da Covid’li olan hastaların vücut ısısı gibi. Bu değişkenlerin hiçbiri sayılabilir değildir. Her biri bir aralık içinde sonsuz sayıda değer alabilir.

Nitel Değişken Nedir?

Kategorik değişken olarak da adlandırılan NİTEL DEĞİŞKEN, sayısal olmayan bir değişkendir. Kategorilere uyan verileri tanımlar.

Nominal Değişken Nedir?
Nominal değişken, iki veya daha fazla kategoriye sahip olan, ancak kategorilerde içsel bir sıralama olmayan değişkendir. Örneğin, ikili değişken (evet/hayır sorusu gibi) iki kategorisi olan (evet veya hayır) kategorik bir değişkendir ve kategorilere içsel bir sıralama yoktur. Saç rengi de bir dizi kategoriye sahip kategorik bir değişkendir (sarışın, kahverengi, esmer, kırmızı, vb.) ve yine, bunları en yüksekten en düşüğe sıralamak için üzerinde anlaşmaya varılmış bir yol yoktur. Tamamen nominal bir değişken, kategorileri atamanıza izin veren ancak kategorileri açıkça sıralayamayacağınız bir değişkendir. Değişkenin net bir sıralaması varsa, bu değişken aşağıda açıklandığı gibi sıralı (ordinal) bir değişken olacaktır.

Ordinal Değişken Nedir?
Ordinal değişken, nominal değişkene benzer. İkisi arasındaki fark, kategorilerin net bir sıralamasının olmasıdır. Örneğin, üç kategoriye (düşük, orta ve yüksek) sahip bir değişken ekonomik durumunuz olduğunu varsayalım. İnsanları bu üç kategoriye ayırabilmenin yanı sıra, kategorileri düşük, orta ve yüksek olarak sıralayabilirsiniz.

İstatistiksel hesaplamalarda, değişkenlerin belirli bir ölçüm düzeyine sahip olduğu varsyaılmaktadır. Örneğin, ortalama bir saç rengini hesaplamak mantıklı olmaz. Nominal bir değişkenin ortalaması pek bir anlam ifade etmez çünkü kategorilerin seviyelerinin içsel bir sıralaması yoktur. Ayrıca, yukarıdaki sıra bölümünde tanımlandığı gibi eğitim deneyiminin ortalamasını hesaplamaya çalışırsanız, saçma bir sonuç da alırsınız. Dört eğitim deneyimi düzeyi arasındaki boşluk çok eşitsiz olduğundan, bu ortalamanın anlamı çok sorgulanabilir olacaktır. Kısacası, ortalama bir değişkenin sayısal olmasını gerektirir. Bazen sıralı ve sayısal “arada” değişkenleriniz olabilir, örneğin “kesinlikle katılıyorum”, “katılıyorum”, “kararsızım”, “katılmıyorum” ve “kesinlikle katılmıyorum” değerlerine sahip Beşli skorlamadan oluşan Likert tip ölçekler. Bu beş değerin her birinin arasındaki aralıkların aynı olduğundan emin olamıyorsak, o zaman bunun bir aralık değişkeni olduğunu söyleyemeyiz, bunun bir ordinal değişkeni olduğunu söyleyebiliriz. Ancak değişkenin sayısal olduğunu varsayan istatistikleri kullanabilmek için aralıkların eşit aralıklı olduğu varsayılmaktadır. Örneğin, psikoloji araştırmalarında kullanılan Likert tip ölçekler gibi.

Caglar Cil hakkında
Türkiye'nin kendimce en güzel şehirlerinden birinde, Denizli'de, dünyaya geldim. Liseyi Denizli Anadolu Lisesi'nde okudum. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunuyum. Glasgow Üniversitesi'nde İmmunoloji ve Enflamatuvar Hastalıklar üzerine yüksek lisansımı burslu olarak yaptım. Lisans hayatım boyunca Lodz Üniversitesi, Göteborg Üniversitesi ve Toronto Üniversitesi'nde araştırmalara katıldım. Bu çalışmalar sonucunda Cardiovascular Research ve Journal of Dental Research'te yayınlanan çalışmalarımız var. Öykü yazmayı seviyorum. Öykü Fanzin'de yayınlanan öyküm ve İYTE'de almış olduğum bir "birincilik" bir de "ikincilik" ödülüm var. Almanca öğreniyorum, İngilizce konuşabiliyorum, keman çalmayı öğreniyorum. Amacım Türkiye okuyucusuna bilimi sevdirmek, zaman buldukça eğlencesine bilimsel haberleri paylaşmak.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*