Orhan Bursalı’nın kaleme almış olduğu ülkemizin onur veren bilim insanı Aziz Sancar’ın mücadelelerle dolu başarı öyküsünü anlatan bu mükemmel kitabı yeni bitirmiş bulunmaktayım.
Öncelikle ben kitabın ingilizce versiyonu olan “Aziz Sancar and the Story of Nobel”i okudum. Kitabı okurken uçakta Orhan Bursalı ile karşılaşmam da ayrı bir güzellik oldu.
“…İnsanda bu İkili Kesim Onarım Mekanizması’ nı aydınlattığında, hemen Gwen’e koşarak, “Şimdiye kadar bir tek Allah’ ın bildiği önemli bir şeyi bütün dünyada şu an bir de ben biliyorum,” diyen tutkulu bir bilim insanı Aziz Sancar.
Aziz Sancar “photolyase enzimi”ne ömrünü adamış bir bilim insanı. Aynı zamanda biyolojik saat ve sirkadyan ritmi ile ilgili de çalışmaları var. Bu süreç içerisinde hayatında başarısızlıklar, mücadeleler ve bilime farklı açıdan bakabilmesi onu eşsiz bir bilim insanı yapıyor. Çözülemeyen bilimsel sorunlara farklı yaklaşımları, yılgın olmaması, kararlılığı, çalışkanlığı onu diğerlerinden öne çıkarıyor.
Aziz Sancar Hangi Çalışma ile Nobel’i Aldı?
Canlı hücreler, bir organizmanın genlerini taşıyan DNA moleküllerine sahiptir. Organizmanın yaşaması ve gelişmesi için DNA’sı değişemez. DNA molekülleri tamamen kararlı değildir ve zarar görebilirler. 1983 yılında, bakteri çalışmaları yoluyla Aziz Sancar, bazı protein moleküllerinin, bazı onarım enzimlerinin, ultraviyole (UV) ışığının zarar verdiği DNA’yı nasıl tamir ettiğini gösterdi. Bu keşifler, canlı hücrenin nasıl çalıştığını, kanserin nedenlerini ve yaşlanma süreçlerini anlamamızı arttırdı.
Bakteri DNA’sında hasarlı nükleotitler çıkarılırken, bu nükleotitlerin çevresindeki 12 nükleotit kesip çıkarılır. Sancar bu DNA hasar tamiri ile mekanizmayı sadece bakterilerde değil aynı zamanda insanda da nasıl işlediğinin mekanızmalarını aydınlattı. İnsanda 25+2 (27) nükleotitin kesip çıkarılmasıyla oluşan bu işlem sonucu doğru nükleotitler bu boşluğa yerleşmektedir. Bu mekanizmayı sağlayan 16 gen-protein bulunmaktadır.
Herkes Aziz Sancar’ın hayatını okumalı, öğrenmeli ve çalışmalı daha çok çalışmalı.
İlk yorum yapan olun