Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Bir anksiyete bozukluğu olan obsesif kompulsif bozukluk (OKB) bireylerde istenmeden oluşan düşünceler, fikirler ya da duyguların, bireyleri tekrarlayıcı ya da kişinin kendisini yapmaktan alıkoyamadığı davranışlara ya da zihinsel eylemlere yönlendirmesidir. Tekrarlayan davranışlar (el yıkamak, temizlik davranışı vb) bireylerin günlük aktivitelerini ve sosyal interaksiyonlarını ciddi oranda etkiler.

Bir çok birey günlük yaşamda tekrarlayan davranışlara ya da düşüncelere odaklanır. Ancak bunlar günlük yaşamımızı mahvetmez ya da bazen işimizi kolaylaştırabilir. OKB’li bireylerde ise, bu düşünceler süreklidir, istenmeyen rutinler ya da davranışlar katıdır. Bunları yapmamak onlarda büyük sıkıntıya sebep olur. OKB’li bir çok birey, obsesyonlarının doğru olmadığını bilir, ancak bazıları doğru olabileceğini düşünebilir. Doğru olmadığını bilseler bile, OKB’li bireyler odaklarını obsesyonlarından uzaklaştırmakta ve kompulsif eylemlerini durdurmakta zorlanırlar.

OKB tanısı konulabilmesi için obsesyon ve/ya da kompulsiyonlarında bireylerin çok zaman harcaması (günde bir saatten fazla) ve bu obsesyonların bireylerde büyük sıkıntı, iş ve sosyal yaşamda bozukluklara sebep olması gerekir. Amerikalıların yüzde 1.2’sinde OKB gözlemlenmektedir. Yetişkinlerde bayanlar erkeklerden daha fazla etkilenmektedir. OKB, genellikle çocuklukta, ergenlikte ya da erken yetişkinlikte başlar ve ortalama semptomların belirmesi 19 yaşındadır.

Obsesyonlar

Obsesyonlar ya da takıntılar tekrarcı ve ısrarcı düşünceler, dürtüler ya da resimlerdir. OKB’li bir çok birey bunların zihinlerinde aşırı derece oluşan nedensiz ürünler olduğunun bilincindedir. Ancak bu müdahaleci düşünceler, herhangi bir mantığa ya da nedene bağlanmaz. OKB’li bir çok birey, bu düşünceleri görmezden gelerek ya da baskılayarak obsesyonlarını başka bir eylem ya da düşünceyle baskılamaya çalışırlar. Tipik obsesyonlar, enfeksiyon kapma, simetri ihtiyacı, ya da yasaklanmış dinsel düşüncelerdir.

Kompulsiyonlar

Kompulsiyonlar bireylerin obsesyonlarına yanıt olarak oluşturduğu tekrarlayan davranışlar ya da zihinsel davranışlardır. Bu davranışlarda yaşanılan sıkıntıyı ya da korkulan durumu azaltmak ve önlemek amaçlanır. En ağır vakalarda, bu ritüelleri sürekli tekrarlamak, bir gündeki normal rutinleri yapmayı imkansız kılar. Kompulsiyonlar endişelenilen durum hakkında rahatlama sağlasa da, obsesyon geri döner ve bu döngü sürekli tekrarlanır.

Örnekler

Bazı kişiler bakterilerin, kimyasalların ya da kimyasalların kendilerine zarar vereceğini düşünerek korkularını azaltmak için kendilerini ya da etrafı temizleyerek saatler harcarlar.

Akla zorla giren takıntılı düşünceler sonrası, bazı kişiler sessizce dua ederek anksiyetelerini düşürmeye çalışırlar ve ürktükleri gelecekteki bir olayı önlemeye çalışırlar.

Medikal Editör: Dr. Cengiz Çil

Kaynaklar

What is Obsessive-Compulsive Disorder? (n.d.). Retrieved September 03, 2017, from https://www.psychiatry.org/patients-families/ocd/what-is-obsessive-compulsive-disorder